Güncel piyasalarda bir takım temel bilgiler, yapacağınız yatırım stratejilerinde oldukça etkili olmaktadır. Bu makalemizde değer zinciri nedir? Bu teori hakkında bilmeniz gereken tüm bilgileri sizlere aktaracağız.
Her yatırımcı bir takım bilgilerden beslenmektedir. Değişik bakış açıları oldukça önemlidir. Bu nedenle kişisel gelişiminize dikkat ederek çıtanızı her zaman yukarı yönlü tutmanız gerekmektedir. Kişisel gelişim bir veri grafiğini veya ekonomi haberlerini izlediğinizde; ürün hakkında yapacağınınız teknik analizde oldukça etkili kararlar vereceğinizden şüpheniz olmasın.
Değer Zinciri Nedir?
Bir değer zinciri, bir ürün veya hizmet üretmek için yapılan tüm faaliyetleri açıklar. Ürün üreten şirketler, bir ürünün konseptinden dağıtımına kadar bir değer zincirinin belirli adımlarını izler. Kısacası, değer zinciri, bir şirketin yalnızca bir fikirden bir hedefi gerçekleştirmesine yardımcı olan bir iş modelidir.
Bir işletme neden bir değer zinciri analizi yapmalıdır? Değer zincirleri, şirketlerin üretim verimliliklerini artırmalarına ve mümkün olan en ucuz maliyetle rekabet avantajı elde etmek için en yüksek değeri belirlemelerine yardımcı olur.
Pazar rekabeti zorlu olabilmektedir. Bazı rekabet unsurları fiyatlandırma, yenilikçi ürünler ve tüketici sadakatidir. Rekabet, bir şirketin bir değer zinciri yürütmesinin en büyük nedenlerinden biridir, çünkü işletmenin zayıf noktalarını belirler ve daha az masrafla daha önemli bir kâr elde etmek için bu zayıf noktaları iyileştirmektedir. Değer zincirleri ayrıca müşteri sadakatini, güvenliğini ve reklam güvenini güçlendirmektedir.
Michael Porter ve Değer Zincirleri
Harvard işletme okulundan Michael Porter, ticarette değer zincirlerini tanıtan “Rekabet Avantajı: Üstün Performans Yaratmak ve Sürdürmek” kitabını yazdı. Kitapta, “Rekabet avantajı, bir firmaya bir bütün olarak bakılarak anlaşılamaz. Bir firmanın ürününü tasarlarken, üretirken, pazarlarken, teslim ederken ve desteklemede gerçekleştirdiği birçok ayrı faaliyetten kaynaklanır” dedi. işletmenin değeri her yönden önemlidir.
Michael Porter’ın değer zinciri konseptinin iki ana dalı ve destek faaliyetleri vardır.
Birincil Faaliyetler ve Destek Faaliyetleri
Birincil faaliyetler, şirketlerin bu beş unsurla rekabette yükselmelerine yardımcı olur:
- Gelen lojistik, malzeme alma, depolama prosedürleri ve envanter yönetimi gibi işlevlerdir.
- İşlemler, hammaddeleri bir ürüne dönüştürme süreçleridir.
- Giden lojistik, müşterilere dağıtımdır.
- Pazarlama ve satış, bir ürün veya hizmetin reklamlar, promosyonlar ve fiyatlandırma yoluyla tüketicilere maruz kalmasını genişletiyor.
- Servis, ürünlerin ve müşteri hizmetlerinin bakımını, onarımını, iade edilmesini ve değiştirilmesini içerir.
Destek faaliyetleri, birincil faaliyetlere yardım etmek gibidir, dolayısıyla destek faaliyetleri adı verilir. Şirketler ayrıca bunları bir gelir tablosunda genel giderler olarak ele alır.
- Tedarik, Hammadde Edinme Yöntemidir.
- Teknolojik gelişme, daha çok üretim tekniklerinin ve otomatikleştirme süreçlerinin mevcut olduğu araştırma ve geliştirme yönündedir.
- İnsan kaynakları, bireyleri şirkete yardım etme potansiyeline sahip olup olmadıklarını değerlendirir. İK yöneticileri, çalışanları işe almaktan sorumludur.
- Altyapı, şirket sistemleri ve muhasebe, finans, planlama ve kalite kontrol gibi yönetim ekibi bileşimleridir.
Bunlar, bir değer zincirini izleyen örneklerdir:
- Ürünler, fiziksel olarak dokunabileceğimiz ürünlerdir.
- Hizmetler, maddi olmayan değeri olan öğelerden daha fazlasıdır.
- E-ticaret
- Yazılım, kullanıcıların pahalı yazılım kurulumları, veri merkezleri ve donanımlar için ödeme yapmadan ölçeklenebilmektedir. Yazılıma erişmesine olanak tanıyan bir bulut platformu ana bilgisayarına sahiptir. Değer zincirleri daha çok teknoloji ve biraz da pazarlama ve müşteri hizmetleri üzerinedir. Sözlü olarak veya büyük küresel satış ekipleri kullanarak satış yapıyorlar.
Değer Zinciri Analizi Nedir?
Değer zinciri analizi, iyileştirme fırsatlarının nerede yattığını anlamak için bir şirketin değer zincirindeki faaliyetlerin her birini değerlendirmenin bir yoludur.
Bir değer zinciri analizi yapmak, her adımın nihai ürün veya hizmetinize nasıl değer kattığını veya çıkaracağını düşünmenizi ister. Bu da, aşağıdakiler gibi bir tür rekabet avantajı elde etmenize yardımcı olabilir:
- Değer zincirindeki her bir faaliyeti daha verimli ve dolayısıyla daha ucuz hale getirerek maliyet düşürme
- Ürününüzün öne çıkmasına yardımcı olabilecek araştırma ve geliştirme, tasarım veya pazarlama gibi faaliyetlere daha fazla zaman ve kaynak ayırarak ürün farklılaştırma
Tipik olarak, dört ikincil faaliyetten birinin performansını artırmak, birincil faaliyetlerden en az birine fayda sağlayabilmektedir.
Değer Zinciri Analizi Nasıl Yapılır?
1. Değer Zinciri Faaliyetlerini Belirleyin
Bir değer zinciri analizi yürütmenin ilk adımı, ürününüzün veya hizmetinizin yaratılmasına giden tüm birincil ve ikincil etkinlikleri anlamaktır. Şirketiniz birden çok ürün veya hizmet satıyorsa, her biri için bu işlemi gerçekleştirmek önemlidir.
2. Faaliyetlerin Maliyetini ve Değerini Belirleyin
Birincil ve ikincil faaliyetler belirlendikten sonraki adım, ilgili maliyetlerle birlikte her bir faaliyetin sürece kattığı değeri belirlemektir.
Aktivitelerin yarattığı değeri düşünürken kendinize şunu sorun; Her biri son kullanıcının memnuniyetini veya zevkini nasıl artırır? Firmam için nasıl değer yaratır? Örneğin, ürünü belirli malzemelerden oluşturmak onu kullanıcı için daha dayanıklı mı yoksa lüks mü yapıyor? Belirli bir özelliği dahil etmek, firmanızın ağ etkilerinden ve artan işten yararlanma olasılığını artırıyor mu?
Benzer şekilde, süreçteki her adımla ilişkili maliyetleri anlamak da önemlidir. Durumunuza bağlı olarak, giderleri düşürmenin her işlemin sağladığı değeri iyileştirmenin kolay bir yolu olduğunu fark edebilirsiniz.
3. Rekabet Avantajı Fırsatlarını Belirleyin
Değer zincirinizi derledikten ve her adımla ilişkili maliyeti ve değeri anladıktan sonra, elde etmeye çalıştığınız rekabet avantajı açısından onu analiz edebilirsiniz.
Örneğin, birincil hedefiniz firmanızın maliyetlerini düşürmekse, değer zincirinizin her bir parçasını giderleri azaltma merceğinden değerlendirmelisiniz. Hangi adımlar daha verimli olabilmektedir? Maliyetleri önemli ölçüde düşürmek için, önemli bir değer yaratmayan ve dışarıdan temin edilebilecek veya ortadan kaldırılabilecek herhangi bir şey var mı?
Benzer şekilde, birincil hedefiniz ürün farklılaştırmaksa, değer zincirinizin hangi bölümleri bu hedefi gerçekleştirmek için en iyi fırsatı sunmaktadır? Yaratılan değer, ek kaynakların yatırımını haklı çıkarır mı?
Değer zinciri analizini kullanarak, firmanız için önceliklendirmenin zor olduğu birçok fırsatı ortaya çıkarabilirsiniz. Bu nedenle çaba gerektiren ancak en yüksek yatırım getirisini sağlayan iyileştirmelerle başlamak genellikle en iyisidir.